atha ṣoḍaśo'dhyāyaḥ Chapter 16

1 abhayaṃ sattva-saṃśuddhiḥ jñāna-yoga-vyavasthitiḥ । dānaṃ damaśca yajñaśca svādhyāyastapa ārjavam ॥
2 ahiṃsā satyamakrodhaḥ tyāgaḥ śāntirapaiśunam । dayā bhūteṣvalolutvaṃ mārdavaṃ hrīracāpalam ॥
3 tejaḥ kṣamā dhṛtiḥ śaucaṃ adroho nāti-mānitā । bhavanti sampadaṃ daivīṃ abhi-jātasya bhārata ॥
4 ḍambho darpo'bhi-mānaśca krodhaḥ pāruṣyameva ca । ajñānaṃ cābhi-jātasya pārtha sampadamāsurīm ॥
5 daivī sampad vimokṣāya nibandhāyā'surī matā । mā śucaḥ sampadaṃ daivīṃ abhi-jāto'si pāṇḍava ॥
6 dvau bhūta-sargau loke'smin daiva āsura eva ca । daivo vistaraśaḥ proktaḥ āsuraṃ pārtha me śṛṇu ॥
7 pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca janā na vidurāsurāḥ । na śaucaṃ nāpi cā'cāro na satyaṃ teṣu vidyate ॥
8 asatyamapratiṣṭhaṃ te jagadāhuranīśvaram । aparaspara-sambhūtaṃ kimanyat kāma-haitukam ॥
9 etāṃ dṛṣṭimavaṣṭabhya naṣṭātmāno'lpa-buddhayaḥ । prabhavantyugra-karmāṇaḥ kṣayāya jagato'hitāḥ ॥
10 kāmamāśritya duṣpūraṃ ḍambha-māna-madānvitāḥ । mohād gṛhītvā'sad-grāhān pravartante'śuci-vratāḥ ॥
11 cintāmapari-meyāṃ ca pral̤ayāntāmupāśritāḥ । kāmopa-bhoga-paramāḥ etāvaditi niścitāḥ ॥
12 āśā-pāśa-śatairbaddhāḥ kāma-krodha-parāyaṇāḥ । īhante kāma-bhogārthaṃ anyāyenārtha-sañcayān ॥
13 idamadya mayā labdhaṃ imaṃ prāpsye mano-ratham । idamastīdamapi me bhaviṣyati punardhanam ॥
14 asau mayā hataḥ śatruḥ haniṣye cāparānapi । īśvaro'hamahaṃ bhogī siddho'haṃ bala-vān sukhī ॥
15 āḍhyo'bhijana-vānasmi ko'nyo'sti sadṛśo mayā । yakṣye dāsyāmi modiṣya ityajñāna-vimohitāḥ ॥
16 aneka-citta-vibhrāntā moha-jāla-samāvṛtāḥ । prasaktāḥ kāma-bhogeṣu patanti narake'śucau ॥
17 ātma-sambhāvitāḥ stabdhāḥ dhana-māna-madānvitāḥ । yajante nāma yajñaiste ḍambhenāvidhi-pūrvakam ॥
18 ahaṃ-kāraṃ balaṃ darpaṃ kāmaṃ krodhaṃ ca saṃśritāḥ । māmātma-para-deheṣu pradviṣanto'bhyasūyakāḥ ॥
19 tānahaṃ dviṣataḥ krūrān saṃ-sāreṣu narādhamān । kṣipāmyajasramaśubhān āsurīṣveva yoniṣu ॥
20 āsurīṃ yonimāpannā mūḍhā janmani-janmani । māmaprāpyaiva kaunteya tato yāntyadhamāṃ gatim ॥
21 tri-vidhaṃ narakasyedaṃ dvāraṃ nāśanamātmanaḥ । kāmaḥ krodhastathā lobhaḥ tasmādetat trayaṃ tyajet ॥
22 etairvimuktaḥ kaunteya tamo-dvāraistribhirnaraḥ । ācaratyātmanaḥ śreyaḥ tato yāti parāṃ gatim ॥
23 yaḥ śāstra-vidhimutsṛjya vartate kāma-kārataḥ । na sa siddhimavāpnoti na sukhaṃ na parāṃ gatim ॥
24 tasmācchāstraṃ pramāṇaṃ te kāryākārya-vyavasthitau । jñātvā śāstra-vidhānoktaṃ karma kartumihārhasi ॥

iti ṣoḍaśo'dhyāyaḥ