|
అర్జున
ఉవాచ
|
|
1
|
సంన్యాసం కర్మణాం కృష్ణ పునర్యోగం చ శంససి ।
యచ్ఛ్రేయ ఏతయోరేకం తన్మే బ్రూహి సు-నిశ్చితం ॥ |
|
భగవాన్
ఉవాచ
|
|
2
|
సంన్యాసః కర్మ-యోగశ్చ నిఃశ్రేయస-కరావుభౌ ।
తయోస్తు కర్మ-సంన్యాసాత్ కర్మ-యోగో విశిష్యతే ॥ |
|
3
|
జ్ఞేయః స నిత్య-సంన్యాసీ యో న ద్వేష్టి న కాంక్షతి ।
నిర్ద్వంద్వో హి మహాబాహో సుఖం బంధాత్ ప్రముచ్యతే ॥ |
|
4
|
సాంఖ్య-యోగౌ పృథగ్ బాలాః ప్ర-వదంతి న పండితాః ।
ఏకమప్యాస్థితః సమ్యక్ ఉభయోర్విందతే ఫలం ॥ |
|
5
|
యత్ సాంఖ్యైః ప్రాప్యతే స్థానం తద్ యోగైరపి గమ్యతే ।
ఏకం సాంఖ్యం చ యోగం చ యః పశ్యతి స పశ్యతి ॥ |
|
6
|
సం-న్యాసస్తు మహాబాహో దుఃఖమాప్తుమయోగతః ।
యోగ-యుక్తో మునిర్బ్రహ్మ న చిరేణాధిగచ్ఛతి ॥ |
|
7
|
యోగ-యుక్తో వి-శుద్ధాత్మా వి-జితాత్మా జితేంద్రియః ।
సర్వ-భూతాత్మ-భూతాత్మా కుర్వన్నపి న లిప్యతే ॥ |
|
8
|
నైవ కించిత్ కరోమీతి యుక్తో మన్యేత తత్త్వ-విత్ ।
పశ్యన్ శృణ్వన్ స్పృశన్ జిఘ్రన్ అశ్నన్ గచ్ఛన్ స్వపన్ శ్వసన్ ॥ |
|
9
|
ప్రలపన్ విసృజన్ గృహ్ణన్ ఉన్మిషన్ నిమిషన్నపి ।
ఇంద్రియాణీంద్రియార్థేషు వర్తంత ఇతి ధారయన్ ॥ |
|
10
|
బ్రహ్మణ్యాధాయ కర్మాణి సంగం త్యక్త్వా కరోతి యః ।
లిప్యతే న స పాపేన పద్మ-పత్రమివాంభసా ॥ |
|
11
|
కాయేన మనసా బుద్ధ్యా కేవలైరింద్రియైరపి ।
యోగినః కర్మ కుర్వంతి సంగం త్యక్త్వాఽఽత్మ-శుద్ధయే ॥ |
|
12
|
యుక్తః కర్మ-ఫలం త్యక్త్వా శాంతిమాప్నోతి నైష్ఠికీం ।
అయుక్తః కామ-కారేణ ఫలే సక్తో ని-బద్ధ్యతే ॥ |
|
13
|
సర్వ-కర్మాణి మనసా సన్న్యస్యాఽస్తే సుఖం వశీ ।
నవ-ద్వారే పురే దేహీ నైవ కుర్వన్ న కారయన్ ॥ |
|
14
|
న కర్తృత్వం న కర్మాణి లోకస్య సృజతి ప్రభుః ।
న కర్మ-ఫల-సంయోగం స్వ-భావస్తు ప్ర-వర్తతే ॥ |
|
15
|
నాఽదత్తే కస్య-చిత్ పాపం న చైవ సు-కృతం విభుః ।
అజ్ఞానేనాఽవృతం జ్ఞానం తేన ముహ్యంతి జంతవః ॥ |
|
16
|
జ్ఞానేన తు తదజ్ఞానం యేషాం నాశితమాత్మనః ।
తేషామాదిత్యవజ్జ్ఞానం ప్ర-కాశయతి తత్ పరం ॥ |
|
17
|
తద్బుద్ధయస్తదాత్మానః తన్నిష్ఠాస్తత్పరాయణాః ।
గచ్ఛంత్యపునరావృత్తిం జ్ఞాన-నిర్ధూత-కల్మషాః ॥ |
|
18
|
విద్యా-వినయ-సంపన్నే బ్రాహ్మణే గవి హస్తిని ।
శుని చైవ శ్వపాకే చ పండితాః సమ-దర్శినః ॥ |
|
19
|
ఇహైవ తైర్జితః సర్గో యేషాం సామ్యే స్థితం మనః ।
నిర్దోషం హి సమం బ్రహ్మ తస్మాద్ బ్రహ్మణి తే స్థితాః ॥ |
|
20
|
న ప్ర-హృష్యేత్ ప్రియం ప్రాప్య నోద్విజేత్ ప్రాప్య చాప్రియం ।
స్థిర-బుద్ధిరసమ్మూఢో బ్రహ్మ-విద్ బ్రహ్మణి స్థితః ॥ |
|
21
|
బాహ్య-స్పర్శేష్వసక్తాత్మా విందత్యాత్మని యత్ సుఖం ।
స బ్రహ్మ-యోగ-యుక్తాత్మా సుఖమక్షయమశ్నుతే ॥ |
|
22
|
యే హి సం-స్పర్శజా భోగాః దుఃఖ-యోనయ ఏవ తే ।
ఆద్యంతవంతః కౌంతేయ న తేషు రమతే బుధః ॥ |
|
23
|
శక్నోతీహైవ యః సోఢుం ప్రాక్ శరీర-విమోక్షణాత్ ।
కామ-క్రోధోద్భవం వేగం స యుక్తః స సుఖీ నరః ॥ |
|
24
|
యోఽంతః-సుఖోఽంతరారామః తథాంఽతర్జ్యోతిరేవ యః ।
స యోగీ బ్రహ్మ నిర్బాణం బ్రహ్మ-భూతోఽధి-గచ్ఛతి ॥ |
|
25
|
లభంతే బ్రహ్మ నిర్బాణం ఋషయః క్షీణ-కల్మషాః ।
ఛిన్నద్వెైధా యతాత్మానః సర్వ-భూత-హితే రతాః ॥ |
|
26
|
కామ-క్రోధ-వియుక్తానాం యతీనాం యత-చేతసాం ।
అభితో బ్రహ్మ నిర్బాణం వర్తతే విదితాత్మనాం ॥ |
|
27
|
స్పర్శాన్ కృత్వా బహిర్బాహ్యాన్ చక్షుశ్చైవాంతరే భ్రువోః ।
ప్రాణాపానౌ సమౌ కృత్వా నాసాభ్యంతర-చారిణౌ ॥ |
|
28
|
యతేంద్రియ-మనోవృత్తిః మునిర్మోక్ష-పరాయణః ।
వి-గతేచ్ఛా-భయ-క్రోధో యః సదా ముక్త ఏవ సః ॥ |
|
29
|
భోక్తారం యజ్ఞ-తపసాం సర్వ-లోక-మహేశ్వరం ।
సుహృదం సర్వ-భూతానాం జ్ఞాత్వా మాం శాంతిమృచ్ఛతి ॥ |
