அத² ஏகாதசோ²(அ)த்⁴யாய꞉ அத்தியாயம் ௧௧

அர்ஜுன உவாச
1 மத³னுக்³ரஹாய பரமம்ʼ கு³ஹ்யமத்⁴யாத்ம-ஸஞ்ஜ்ஞிதம் । யத் த்வயோக்தம்ʼ வசஸ்தேன மோஹோ(அ)யம்ʼ விக³தோ மம ॥
2 ப⁴வாப்யயௌ ஹி பூ⁴தானாம்ʼ ஶ்ருதௌ விஸ்தரஶோ மயா । த்வத்த꞉ கமல-பத்ராக்ஷ மாஹாத்ம்யமபி சாவ்யயம் ॥
3 ஏவமேதத்³ யதா²(ஆ)த்த² த்வம்ʼ ஆத்மானம்ʼ பரமேஶ்வர । த்³ரஷ்டுமிச்சா²மி தே ரூபம்ʼ ஐஶ்வரம்ʼ புருஷோத்தம ॥
4 மன்யஸே யதி³ தச்ச²க்யம்ʼ மயா த்³ரஷ்டுமிதி ப்ரபோ⁴ । யோகே³ஶ்வர ததோ மே த்வம்ʼ த³ர்ஶயா(அ)த்மானமவ்யயம் ॥
ப⁴க³வான் உவாச
5 பஶ்ய மே பார்த² ரூபாணி ஶதஶோ(அ)த² ஸஹஸ்ரஶ꞉ । நானா-விதா⁴னி தி³வ்யானி நானா-வர்ணாக்ருʼதீனி ச ॥
6 பஶ்யா(அ)தி³த்யான் வஸூன் ருத்³ரான் அஶ்வினௌ மருதஸ்ததா² । ப³ஹூன்யத்³ருʼஷ்ட-பூர்வாணி பஶ்யா(அ)ஶ்சர்யாணி பா⁴ரத ॥
7 இஹைக-ஸ்த²ம்ʼ ஜக³த் க்ருʼத்ஸ்னம்ʼ பஶ்யாத்³ய ஸ-சராசரம் । மம தே³ஹே கு³டா³கேஶ யச்சான்யத்³ த்³ரஷ்டுமிச்ச²ஸி ॥
8 நது மாம்ʼ ஶக்யஸே த்³ரஷ்டும்ʼ அனேனைவ ஸ்வ-சக்ஷுஷா । தி³வ்யம்ʼ த³தா³மி தே சக்ஷு꞉ பஶ்ய மே யோக³மைஶ்வரம் ॥
9 ஏவமுக்த்வா ததோ ராஜன் மஹா-யோகே³ஶ்வரோ ஹரி꞉ । த³ர்ஶயாமாஸ பார்தா²ய பரமம்ʼ ரூபமைஶ்வரம் ॥
10 அனேக-வக்த்ர-நயனம்ʼ அனேகாத்³பு⁴த-த³ர்ஶனம் । அனேக-தி³வ்யாப⁴ரணம்ʼ தி³வ்யானேகோத்³யதாயுத⁴ம் ॥
11 தி³வ்ய-மால்யாம்ப³ர-த⁴ரம்ʼ தி³வ்ய-க³ந்தா⁴னு-லேபனம் । ஸர்வாஶ்சர்ய-மயம்ʼ தே³வம்ʼ அனந்தம்ʼ விஶ்வதோ-முக²ம் ॥
12 தி³வி ஸூர்ய-ஸஹஸ்ரஸ்ய ப⁴வேத்³ யுக³பது³த்தி²தா । யதி³ பா⁴꞉ ஸத்³ருʼஶீ ஸா ஸ்யாத் பா⁴ஸஸ்தஸ்ய மஹாத்மன꞉ ॥
13 தத்ரைக-ஸ்த²ம்ʼ ஜக³த் க்ருʼத்ஸ்னம்ʼ ப்ரவிப⁴க்தமனேக-தா⁴ । அபஶ்யத்³ தே³வ-தே³வஸ்ய ஶரீரே பாண்ட³வஸ்ததா³ ॥
14 தத꞉ ஸ விஸ்மயாவிஷ்டோ ஹ்ருʼஷ்ட-ரோமா த⁴னம்ʼ-ஜய꞉ । ப்ரணம்ய ஶிரஸா தே³வம்ʼ க்ருʼதாஞ்ஜலிரபா⁴ஷத ॥
15 பஶ்யாமி தே³வாம்ʼஸ்தவ தே³வ தே³ஹே ஸர்வாம்ʼஸ்ததா² பூ⁴த-விஶேஷ-ஸங்கா⁴ன் । ப்³ரஹ்மாணமீஶம்ʼ கமலாஸன-ஸ்த²ம்ʼ ருʼஷீம்ʼஶ்ச ஸர்வானுரகா³ம்ʼஶ்ச தி³வ்யான் ॥
16 அனேக-பா³ஹூத³ர-வக்த்ர-நேத்ரம்ʼ பஶ்யாமி த்வாம்ʼ ஸர்வதோ(அ)னந்த-ரூபம் । நாந்தம்ʼ ந மத்⁴யம்ʼ ந புனஸ்தவா(அ)தி³ம்ʼ பஶ்யாமி விஶ்வேஶ்வர விஶ்வ-ரூப ॥
17 கிரீடினம்ʼ க³தி³னம்ʼ சக்ரிணம்ʼ ச தேஜோ-ராஶிம்ʼ ஸர்வதோ தீ³ப்தி-மந்தம் । பஶ்யாமி த்வா து³ர்நிரீக்ஷ்யம்ʼ ஸமந்தாத் தீ³ப்தானலார்க-த்³யுதிமப்ரமேயம் ॥
18 த்வமக்ஷரம்ʼ பரமம்ʼ வேதி³தவ்யம்ʼ த்வமஸ்ய விஶ்வஸ்ய பரம்ʼ நிதா⁴னம் । த்வமவ்யய꞉ ஶாஶ்வத-த⁴ர்ம-கோ³ப்தா ஸனாதனஸ்த்வம்ʼ புருஷோ மதோ மே ॥
19 அநாதி³-மத்⁴யாந்தமனந்த-வீர்யம்ʼ அனந்த-பா³ஹும்ʼ ஶஶி-ஸூர்ய-நேத்ரம் । பஶ்யாமி த்வா தீ³ப்த-ஹுதாஶ-வக்த்ரம்ʼ ஸ்வ-தேஜஸா விஶ்வமித³ம்ʼ தபந்தம் ॥
20 த்³யாவா-ப்ருʼதி²வ்யோரித³மந்தரம்ʼ ஹி வ்யாப்தம்ʼ த்வயைகேன தி³ஶஶ்ச ஸர்வா꞉ । த்³ருʼஷ்ட்வா(அ)த்³பு⁴தம்ʼ ரூபமுக்³ரம்ʼ தவேத³ம்ʼ லோக-த்ரயம்ʼ ப்ரவ்யதி²தம்ʼ மஹாத்மன் ॥
21 அமீ ஹி த்வாஸுர-ஸங்கா⁴ விஶந்தி கேசித்³ பீ⁴தா꞉ ப்ராஞ்ஜலயோ க்³ருʼணந்தி । ஸ்வஸ்தீத்யுக்த்வா மஹர்ஷி-ஸித்³த⁴-ஸங்கா⁴꞉ ஸ்துவந்தி த்வா ஸ்துதிபி⁴꞉ புஷ்களாபி⁴꞉ ॥
22 ருத்³ராதி³த்யா வஸவோ யே ச ஸாத்⁴யா꞉ விஶ்வே(அ)ஶ்வினௌ மருதஶ்சோஷ்மபாஶ்ச । க³ந்த⁴ர்வ-யக்ஷாஸுர-ஸித்³த⁴-ஸங்கா⁴꞉ வீக்ஷந்தே த்வா விஸ்மிதாஶ்சைவ ஸர்வே ॥
23 ரூபம்ʼ மஹத்தே ப³ஹு-வக்த்ர-நேத்ரம்ʼ மஹா-பா³ஹோ ப³ஹு-பா³ஹூரு-பாத³ம் । ப³ஹூத³ரம்ʼ ப³ஹு-த³ம்ʼஷ்ட்ரா-கராளம்ʼ த்³ருʼஷ்ட்வா லோகா꞉ ப்ர-வ்யதி²தாஸ்ததா²(அ)ஹம் ॥
24 நப⁴꞉-ஸ்ப்ருʼஶம்ʼ தீ³ப்தமனேக-வர்ணம்ʼ வ்யாத்தானனம்ʼ தீ³ப்த-விஶால-நேத்ரம் । த்³ருʼஷ்ட்வாஹி த்வா ப்ர-வ்யதி²தாந்தராத்மா த்⁴ருʼதிம்ʼ ந விந்தா³மி ஶமம்ʼ ச விஷ்ணோ ॥
25 த³ம்ʼஷ்ட்ரா-கராளானி ச தே முகா²னி த்³ருʼஷ்ட்வைவ காலானல-ஸன்னிபா⁴னி । தி³ஶோ ந ஜானே ந லபே⁴ ச ஶர்ம ப்ரஸீத³ தே³வேஶ ஜக³ந்நிவாஸ ॥
26 அமீ ச த்வா த்⁴ருʼதராஷ்ட்ரஸ்ய புத்ரா꞉ ஸர்வே ஸஹைவாவனி-பால-ஸங்கை⁴꞉ । பீ⁴ஷ்மோ த்³ரோண꞉ ஸூத-புத்ரஸ்ததா²(அ)ஸௌ ஸஹாஸ்மதீ³யைரபி யோத⁴-முக்²யை꞉ ॥
27 வக்த்ராணி தே த்வரமாணா விஶந்தி த³ம்ʼஷ்ட்ரா-கராளானி ப⁴யானகானி । கேசித்³ விலக்³னா த³ஶனாந்தரேஷு ஸந்த்³ருʼஶ்யந்தே சூர்ணிதைருத்தமாங்கை³꞉ ॥
28 யதா² நதீ³னாம்ʼ ப³ஹவோம்ʼ(அ)பு³-வேகா³꞉ ஸமுத்³ரமேவாபி⁴-முகா² த்³ரவந்தி । ததா² தவாமீ நர-லோக-வீரா꞉ விஶந்தி வக்த்ராண்யபி⁴-விஜ்வலந்தி ॥
29 யதா² ப்ரதீ³ப்தம்ʼ ஜ்வலனம்ʼ பதங்கா³꞉ விஶந்தி நாஶாய ஸம்ருʼத்³த⁴-வேகா³꞉ । ததை²வ நாஶாய விஶந்தி லோகா꞉ தவாபி வக்த்ராணி ஸம்ருʼத்³த⁴-வேகா³꞉ ॥
30 லேலிஹ்யஸே க்³ரஸ-மான꞉ ஸமந்தாத் லோகான் ஸமக்³ரான் வத³னைர்ஜ்வலத்³பி⁴꞉ । தேஜோபி⁴ராபூர்ய ஜக³த் ஸமக்³ரம்ʼ பா⁴ஸஸ்தவோக்³ரா꞉ ப்ரதபந்தி விஷ்ணோ ॥
31 ஆக்²யாஹி மே கோ ப⁴வானுக்³ர-ரூபோ நமோ(அ)ஸ்து தே தே³வ-வர ப்ரஸீத³ । விஜ்ஞாதுமிச்சா²மி ப⁴வந்தமாத்³யம்ʼ ந ஹி ப்ரஜாநாமி தவ ப்ரவ்ருʼத்திம் ॥
ப⁴க³வான் உவாச
32 காலோ(அ)ஸ்மி லோக-க்ஷய-க்ருʼத் ப்ரவ்ருʼத்³தோ⁴ லோகான் ஸமாஹர்துமிஹ ப்ரவ்ருʼத்த꞉ । ருʼதே(அ)பி த்வா ந ப⁴விஷ்யந்தி ஸர்வே யே(அ)வஸ்தி²தா꞉ ப்ரத்யனீகேஷு யோதா⁴꞉ ॥
33 தஸ்மாத் த்வமுத்திஷ்ட² யஶோ லப⁴ஸ்வ ஜித்வா ஶத்ரூன் பு⁴ங்க்ஷ்வ ராஜ்யம்ʼ ஸம்ருʼத்³த⁴ம் । மயைவைதே நிஹதா꞉ பூர்வமேவ நிமித்த-மாத்ரம்ʼ ப⁴வ ஸவ்ய-ஸாசின் ॥
34 த்³ரோணம்ʼ ச பீ⁴ஷ்மம்ʼ ச ஜயத்³ரத²ம்ʼ ச கர்ணம்ʼ ததா²(அ)ன்யானபி யோத⁴-வீரான் । மயா ஹதாம்ʼஸ்த்வம்ʼ ஜஹி மா வ்யதி²ஷ்டா²꞉ யுத்³த்⁴யஸ்வ ஜேதாஸி ரணே ஸபத்னான் ॥
35 ஏதச்ச்²ருத்வா வசனம்ʼ கேஶவஸ்ய க்ருʼதாஞ்ஜலிர்வேபமான꞉ கிரீடீ । நமஸ்க்ருʼத்வா பூ⁴ய ஏவா(அ)ஹ க்ருʼஷ்ணம்ʼ ஸக³த்³க³த³ம்ʼ பீ⁴த-பீ⁴த꞉ ப்ரணம்ய ॥
36 ஸ்தா²னே ஹ்ருʼஷீகேஶ தவ ப்ரகீர்த்யா ஜக³த் ப்ரஹ்ருʼஷ்யத்யனு-ரஜ்யதே ச । ரக்ஷாம்ʼஸி பீ⁴தானி தி³ஶோ த்³ரவந்தி ஸர்வே நமஸ்யந்தி ச ஸித்³த⁴-ஸங்கா⁴꞉ ॥
37 கஸ்மாச்ச தே ந நமேரன் மஹாத்மன் க³ரீயஸே ப்³ரஹ்மணோ(அ)ப்யாதி³-கர்த்ரே । அனந்த தே³வேஶ ஜக³ந்நிவாஸ த்வமக்ஷரம்ʼ ஸத³ஸத் தத்பரம்ʼ யத் ॥
38 த்வமாதி³-தே³வ꞉ புருஷ꞉ புராண꞉ த்வமஸ்ய விஶ்வஸ்ய பரம்ʼ நிதா⁴னம் । வேத்தா(அ)ஸி வேத்³யம்ʼ ச பரம்ʼ ச தா⁴ம த்வயா ததம்ʼ விஶ்வமனந்த-ரூப ॥
39 வாயுர்யமோ(அ)க்³நிர்வருண꞉ ஶஶாங்க꞉ ப்ரஜாபதிஸ்த்வம்ʼ ப்ரபிதாமஹஶ்ச । நமோ நமஸ்தே(அ)ஸ்து ஸஹஸ்ர-க்ருʼத்வ꞉ புனஶ்ச பூ⁴யோ(அ)பி நமோ-நமஸ்தே ॥
40 நம꞉ புரஸ்தாத³த² ப்ருʼஷ்ட²தஸ்தே நமோ(அ)ஸ்து தே ஸர்வத ஏவ ஸர்வ । அனந்த-வீர்யாமித-விக்ரமஸ்த்வம்ʼ ஸர்வம்ʼ ஸமாப்னோஷி ததோ(அ)ஸி ஸர்வ꞉ ॥
41 ஸகே²தி மத்வா ப்ரஸப⁴ம்ʼ யது³க்தம்ʼ ஹே க்ருʼஷ்ண ஹே யாத³வ ஹே ஸகே²தி । அஜானதா மஹிமானம்ʼ தவேத³ம்ʼ மயா ப்ரமாதா³த் ப்ரணயேன வா(அ)பி ॥
42 யச்சாப-ஹாஸார்த²மஸத்க்ருʼதோ(அ)ஸி விஹார-ஶய்யாஸன-போ⁴ஜனேஷு । ஏகோ(அ)த²வா(அ)ப்யச்யுத தத் ஸமக்ஷம்ʼ தத் க்ஷாமயே த்வாமஹமப்ர-மேயம் ॥
43 பிதா(அ)ஸி லோகஸ்ய சராசரஸ்ய த்வமஸ்ய பூஜ்யஶ்ச கு³ருர்க³ரீயான் । ந த்வத் ஸமோ(அ)ஸ்த்யப்⁴யதி⁴க꞉ குதோ(அ)ன்யோ லோக-த்ரயே(அ)ப்யப்ரதிம-ப்ரபா⁴வ ॥
44 தஸ்மாத் ப்ரணம்ய ப்ரணிதா⁴ய காயம்ʼ ப்ரஸாத³யே த்வாமஹமீஶமீட்³யம் । பிதேவ புத்ரஸ்ய ஸகே²வ ஸக்²யு꞉ ப்ரிய꞉ ப்ரியாயார்ஹஸி தே³வ ஸோடு⁴ம் ॥
45 அத்³ருʼஷ்ட-பூர்வம்ʼ ஹ்ருʼஷிதோ(அ)ஸ்மி த்³ருʼஷ்ட்வா ப⁴யேன ச ப்ரவ்யதி²தம்ʼ மனோ மே । ததே³வ மே த³ர்ஶய தே³வ ரூபம்ʼ ப்ரஸீத³ தே³வேஶ ஜக³ந்நிவாஸ ॥
46 கிரீடினம்ʼ க³தி³னம்ʼ சக்ர-ஹஸ்தம்ʼ இச்சா²மி த்வாம்ʼ த்³ரஷ்டுமஹம்ʼ ததை²வ । தேனைவ ரூபேண சதுர்பு⁴ஜேன ஸஹஸ்ர-பா³ஹோ ப⁴வ விஶ்வ-மூர்தே ॥
ப⁴க³வான் உவாச
47 மயா ப்ரஸன்னேன தவார்ஜுனேத³ம்ʼ ரூபம்ʼ பரம்ʼ த³ர்ஶிதமாத்ம-யோகா³த் । தேஜோ-மயம்ʼ விஶ்வமனந்தமாத்³யம்ʼ யன்மே த்வத³ன்யேன ந த்³ருʼஷ்ட-பூர்வம் ॥
48 ந வேத³-யஜ்ஞாத்⁴யயனைர்ன தா³னை꞉ ந ச க்ரியாபி⁴ர்ன தபோபி⁴ருக்³ரை꞉ । ஏவம்ʼ-ரூப꞉ ஶக்ய அஹம்ʼ ந்ருʼ-லோகே த்³ரஷ்டும்ʼ த்வத³ன்யேன குரு-ப்ரவீர ॥
49 மா தே வ்யதா² மா ச விமூட⁴-பா⁴வோ த்³ருʼஷ்ட்வாரூபம்ʼ கோ⁴ரமீத்³ருʼங்மமேத³ம் வ்யபேத-பீ⁴꞉ ப்ரீத-மனா꞉ புனஸ்த்வம்ʼ ததே³வ மே ரூபமித³ம்ʼ ப்ரபஶ்ய ॥
50 இத்யர்ஜுனம்ʼ வாஸுதே³வஸ்ததோ²க்த்வா ஸ்வகம்ʼ ரூபம்ʼ த³ர்ஶயாமாஸ பூ⁴ய꞉ । ஆஶ்வாஸயாமாஸ ச பீ⁴தமேனம்ʼ பூ⁴த்வா புன꞉ ஸௌம்ய-வபுர்மஹாத்மா ॥
அர்ஜுன உவாச
51 த்³ருʼஷ்ட்வேத³ம்ʼ மானுஷம்ʼ ரூபம்ʼ தவ ஸௌம்யம்ʼ ஜனார்த³ன । இதா³னீமஸ்மி ஸம்ʼ-வ்ருʼத்த꞉ ஸ-சேதா꞉ ப்ரக்ருʼதிம்ʼ க³த꞉ ॥
ப⁴க³வான் உவாச
52 ஸு-து³ர்த³ர்ஶமித³ம்ʼ ரூபம்ʼ த்³ருʼஷ்ட-வானஸி யன்மம । தே³வா அப்யஸ்ய ரூபஸ்ய நித்யம்ʼ த³ர்ஶன-காங்க்ஷிண꞉ ॥
53 நாஹம்ʼ வேதை³ர்ன தபஸா ந தா³னேன ந சேஜ்யயா । ஶக்ய ஏவம்ʼ-விதோ⁴ த்³ரஷ்டும்ʼ த்³ருʼஷ்ட-வானஸி மாம்ʼ யதா² ॥
54 ப⁴க்த்யாத்வனன்யயா ஶக்ய அஹமேவம்ʼ-விதோ⁴(அ)ர்ஜுன । ஜ்ஞாதும்ʼ த்³ரஷ்டும்ʼ ச தத்த்வேன ப்ரவேஷ்டும்ʼ ச பரம்ʼ தப ॥
55 மத்கர்ம-க்ருʼன்மத்பரமோ மத்³ப⁴க்த꞉ ஸங்க³-வர்ஜித꞉ । நிர்வைர꞉ ஸர்வ-பூ⁴தேஷு ய꞉ ஸ மாமேதி பாண்ட³வ ॥

இதி ஏகாதசோ²(அ)த்⁴யாய꞉