అథ అష్టమోఽధ్యాయః అధ్యాయం ౮

అర్జున ఉవాచ
1 కిం తద్ బ్రహ్మ కిమధ్యాత్మం కిం కర్మ పురుషోత్తమ । అధి-భూతం చ కిం ప్రోక్తం అధి-దైవం కిముచ్యతే ॥
2 అధి-యజ్ఞః కథం కోఽత్ర దేహేఽస్మిన్ మధు-సూదన । ప్రయాణ-కాలే చ కథం జ్ఞేయోఽసి నియతాత్మభిః ॥
భగవాన్ ఉవాచ
3 అక్షరం బ్రహ్మ పరమం స్వభావోఽధ్యాత్మముచ్యతే । భూత-భావోద్భవ-కరో విసర్గః కర్మ-సంజ్ఞితః ॥
4 అధి-భూతం క్షరో భావః పురుషశ్చాధి-దైవతం । అధి-యజ్ఞోఽహమేవాత్ర దేహే దేహ-భృతాం వర ॥
5 అంత-కాలే చ మామేవ స్మరన్ ముక్త్వా కళేబరం । యః ప్రయాతి స మద్భావం యాతి నాస్త్యత్ర సంశయః ॥
6 యం-యం వాఽపి స్మరన్ భావం త్యజత్యంతే కళేబరం । తం-తమేవైతి కౌంతేయ సదా తద్భావ-భావితః ॥
7 తస్మాత్ సర్వేషు కాలేషు మామనుస్మర యుధ్య చ । మయ్యర్పిత-మనో-బుద్ధిః మామేవైష్యస్యసంశయం ॥
8 అభ్యాస-యోగ-యుక్తేన చేతసాఽనన్య-గామినా । పరమం పురుషం దివ్యం యాతి పార్థాను-చింతయన్ ॥
9 కవిం పురాణమను-శాసితారం అణోరణీయాంసమను-స్మరేద్ యః । సర్వస్య ధాతారమచింత్య-రూపం ఆదిత్య-వర్ణం తమసః పరస్తాత్ ॥
10 ప్రయాణ-కాలే మనసాఽచలేన భక్త్యాయుక్తో యోగ-బలేన చైవ । భ్రువోర్మధ్యే ప్రాణమావేశ్య సమ్యక్ స తం పరం పురుషముపైతి దివ్యం ॥
11 యదక్షరం వేద-విదో వదంతి విశంతి యద్ యతయో వీత-రాగాః । యదిచ్ఛంతో బ్రహ్మ-చర్యం చరంతి తత్ తే పదం సంగ్రహేణ ప్రవక్ష్యే ॥
12 సర్వ-ద్వారాణి సంయమ్య మనో హృది నిరుద్ధ్య చ । మూర్ధ్న్యార్యధాయాఽత్మనః ప్రాణం ఆస్థితో యోగ-ధారణాం ॥
13 ఓమిత్యేకాక్షరం బ్రహ్మ వ్యాహరన్ మామను-స్మరన్ । యః ప్రయాతి త్యజన్ దేహం స యాతి పరమాం గతిం ॥
14 అనన్య-చేతాః సతతం యో మాం స్మరతి నిత్యశః । తస్యాహం సులభః పార్థ నిత్య-యుక్తస్య యోగినః ॥
15 మాముపేత్య పునర్జన్మ దుఃఖాలయమశాశ్వతం । నాఽప్నువంతి మహాత్మానః సంసిద్ధిం పరమాం గతాః ॥
16 ఆ బ్రహ్మ-భువనాల్లోకాః పునరావర్తినోఽర్జున । మాముపేత్య తు కౌంతేయ పునర్జన్మ న విద్యతే ॥
17 సహస్ర-యుగ-పర్యంతం అహర్యద్ బ్రహ్మణో విదుః । రాత్రిం యుగ-సహస్రాంతాం తేఽహోరాత్ర-విదో జనాః ॥
18 అవ్యక్తాద్ వ్యక్తయః సర్వాః ప్రభవంత్యహరాగమే । రాత్ర్యాగమే ప్రలీయంతే తత్రైవావ్యక్త-సంజ్ఞకే ॥
19 భూత-గ్రామః స ఏవాయం భూత్వా-భూత్వా ప్రలీయతే । రాత్ర్యాగమేఽవశః పార్థ ప్రభవత్యహరాగమే ॥
20 పరస్తస్మాత్తు భావోఽన్యోఽవ్యక్తో వ్యక్తాత్ సనాతనః । యః స సర్వేషు భూతేషు నశ్యత్సు న వినశ్యతి ॥
21 అవ్యక్తోఽక్షర ఇత్యుక్తః తమాహుః పరమాం గతిం । యం ప్రాప్య న నివర్తంతే తద్ ధామ పరమం మమ ॥
22 పురుషః స పరః పార్థ భక్త్యా లభ్యస్త్వనన్యయా । యస్యాంతఃస్థాని భూతాని యేన సర్వమిదం తతం ॥
23 యత్ర కాలే త్వనావృత్తిం ఆవృత్తిం చైవ యోగినః । ప్రయాతా యాంతి తం కాలం వక్ష్యామి భరతర్షభ ॥
24 అగ్నిర్జోతిరహః శుక్లః షణ్మాసా ఉత్తరాయణం । తత్ర ప్రయాతా గచ్ఛంతి బ్రహ్మ బ్రహ్మ-విదో జనాః ॥
25 ధూమో రాత్రిస్తథా కృష్ణః షణ్మాసా దక్షిణాయనం । తత్ర చాంద్రమసం జ్యోతిః యోగీ ప్రాప్య నివర్తతే ॥
26 శుక్ల-కృష్ణే గతీ హ్యేతే జగతః శాశ్వతే మతే । ఏకయా యాత్యనావృత్తిం అన్యయాఽఽవర్తతే పునః ॥
27 నైతే సృతీ పార్థ జానన్ యోగీ ముహ్యతి కశ్చన । తస్మాత్ సర్వేషు కాలేషు యోగ-యుక్తో భవార్జున ॥
28 వేదేషు యజ్ఞేషు తపస్సు చైవ దానేషు యత్పుణ్య-ఫలం ప్రదిష్టం । అత్యేతి తత్ సర్వమిదం విదిత్వా యోగీ పరం స్థానముపైతి చాఽద్యం ॥

ఇతి అష్టమోఽధ్యాయః